Description
Coma Candide foguèt elevat dins un bèl castèl e coma foguèt caçat d'alceste.
Èra en Westphalia dins lo castèl de sènher lo baron de Thunder-ten-Tronckh un jovent que la natura aviá dotat de mores fòrça doças. Son fisic chiamava la seuna anma. Aviá lo jutjament plan drech, amb l'esperit plan simple ; es, cresi, per-aquel que l'apelàvem Candide. Los ancians domestics de l'ostal pensàvan que èra lo filh de la sòrre de sénher lo baron e d'un bòn e onèst gentilòme del vesinatge, que aquela domaisèla aviá pas volgut esposar per ço que aviá pas pogut provar mai que seissanta-e-onze quartièrs e per ço que la rèsta del seu arbre genealogic èra estada perduda per l'injúria del temps.
Sénher lo baron èra un dels sénhers mai potents de Westphalia per ço que son castèl aviá una porta e de fenèstras. Sa granda sala meteis èra ondrada amb una tapissariá. Tots los cans de la seuna parguia composàvan una tropa en cas de besonh ; sos palefrenièrs èran escudèrs, lo vicari del vilatge èra lo seu grand almoinièr. Tots l'apelèvan sénher e risián quand contava de cracas.
Madama la barona, que pesava entorns tres-cent-cincanta liuras, ne aviá granda consideracion e fasiá la glòria de l'ostal amb una dignitat que la rendiá encara mai respectabla. La seuna filha Cunégonde aviá dètz-e-sèt ans e èra nauta en colors, fresca, grassa, apetissenta. Lo filh del baron pareissiá en tot coma lo seu paire. Lo preceptor Pangloss èra l'oracle de l'ostal, e lo pichon Candid escotava sos leiçons amb toda la bona fe de son edat e de son caractèr.
Pangloss ensenhava la metafisico-teologo-cosmolonigologia. Provava de faiçon esmiraglanta qu'es pas d'efièch sens cause e que, dins lo melhor dels monds possibles, lo castèl de sénher lo baron èra lo mai bèl dels castèls e madama la melhora de las baronas possiblas.
ʆé Ƿandrere, mai 2015. Tirat de Candide de Voltaire.